Η ΗΛΕΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ
|
|
Ο Παυσανίας μας διηγείται ότι οι κάτοικοι της Ηλείας ήρθαν από την Καλυδώνα, στην περιοχή της Αιτωλίας. Σ' εκείνη τη χώρα βασίλευε ο Οινέας και ο γιος του Μελέαγρος. Αδερφή του Μελέαγρου ήταν η Δηιάνειρα την οποία παντρεύτηκε ο Ηρακλής. Πρώτος βασιλιάς της Ηλείας ήταν ο Αέθλιος, γιος του Δία και της Πρωτογένειας, που ήταν κόρη του Δευκαλίωνα. Γιος του Αέθλιου ήταν ο Ενδυμίωνας, ο οποίος παντρεύτηκε την Υπερίππη, την κόρη του βασιλιά της Αρκαδίας, Αρκάδα και μαζί της απέκτησε τρεις γιους, τον Παίονα, τον Επειό και τον Αιτωλό.
Επειδή δεν μπορούσε να αποφασίσει σε ποιόν από τους τρεις ν' αφήσει τον θρόνο του, γιατί και οι τρεις ήταν πολύ ικανοί, αποφάσισε να τους βάλει να τρέξουν και να διαλέξει για διάδοχο του θρόνου του τον νικητή. Ο αγώνας, σύμφωνα με το μύθο, έγινε στην περιοχή της Ολυμπίας και αυτός ήταν ο πρώτος αθλητικός αγώνας που έγινε στην Ολυμπία. Νικητής από αυτόν τον αγώνα αναδείχτηκε ο Επειός. Ο Παίονας έφυγε μακριά από τη χώρα του, για να εγκατασταθεί πέρα από τον Αξιό ποταμό. Γι' αυτό και η καινούρια πατρίδα του ονομάστηκε Παιωνία. Μετά το θάνατο του Επειού, που δεν απόκτησε διάδοχο, ανέλαβε το θρόνο ο αδελφός του ο Αιτωλός. Όπως αναφέρει ο μύθος σ' έναν φιλικό αγώνα αρματοδρομίας παρέσυρε με το άρμα του το βασιλιά της Αρκαδίας Άπι, και αναγκάστηκε να καταφύγει στην σημερινή Αιτωλία. Τον διαδέχτηκε ο ανιψιός του ο Ήλειος, από τον οποίο η περιοχή ονομάστηκε Ηλεία, ονομασία που τη διατήρησε ως τις μέρες μας. Γιος του Ήλειου ήταν ο Αυγείας, ο οποίος τον διαδέχτηκε στο θρόνο του μετά το θάνατό του. Ο Αυγείας, όπως γνωρίζουμε από τους άθλους του Ηρακλή, είχε πολλά κοπάδια και σε λίγα χρόνια τον βασάνιζε ένα μεγάλο πρόβλημα. Δεν μπορούσε με κανέναν τρόπο να καθαρίσει τους στάβλους του από τους γιγάντιους σωρούς της κοπριάς. Γι' αυτό κάλεσε τον Ηρακλή, αφού συνεννοήθηκε με το βασιλιά της Τίρυνθας Ευρυσθέα, και του ανέθεσε να καθαρίσει τους στάβλους του μέσα σε μια μέρα. Αν δεν το κατόρθωνε είχε δικαίωμα να τον σκοτώσει, μα αν το κατόρθωνε, τότε θα του παραχωρούσε το μισό βασίλειό του. Και, όπως γνωρίζουμε, ο Ηρακλής δέχτηκε την πρόταση του Αυγεία και κατάφερε να καθαρίσει τους στάβλους μέσα σε μια μέρα εκτρέποντας τα νερά δύο κοντινών ποταμών, σκάβοντας δύο μεγάλα χαντάκια. Ο Αυγείας, όμως, δεν κράτησε την υπόσχεσή του. Στη συνέχεια οι μύθοι αναφέρουν το εξής περιστατικό, πως οι Δωριείς εισέβαλαν στην Πελοπόννησο. Στην Ηλεία, όταν βασίλευε ο Δίος, εμφανίστηκε ένα ξένος, που ονομαζόταν Όξυλος. Ήταν βασιλιάς της Αιτωλίας και οι κάτοικοι της πατρίδας του τον είχαν εξορίσει για ένα χρόνο, επειδή είχε σκοτώσει, χωρίς να το θέλει, τον αδερφό του το Θέρμιο. Τον σκότωσε μια μέρα που αγωνιζόταν στον στάδιο και πετούσε το δίσκο. Ο Όξυλος έμεινε στην Ηλεία ένα χρόνο. Μόλις τελείωσε ο χρόνος της εξορίας καβάλησε το μουλάρι του, που είχε ένα μάτι και πήρε το δρόμο του γυρισμού για την Αιτωλία. Την εποχή εκείνη οι Δωριείς είχαν κατέλθει στη Στερεά Ελλάδα και αποφάσισαν να καταλάβουν το μεγάλο νησί, που βρισκόταν απέναντί τους, την Πελοπόννησο. Ο αρχηγός τους ο Αριστόμαχος, πριν ξεκινήσει την εκστρατεία, είχε πάρει χρησμό από το μαντείο των Δελφών, που έλεγε: "Να προχωρήσετε προς την Πελοπόννησο, μόνο αν πάρετε για οδηγό σας τον τριόφθαλμο". Ο χρησμός αναφέρονταν στον Όξυλο, τον οποίο και συνάντησαν οι Δωριείς. Ο Αριστόμαχος ζήτησε να μάθει αν έρχεται από τον Ισθμό. Ο Όξυλος του απάντησε πως πέρασε με το μουλάρι του πάνω σε μια βάρκα, επειδή ο Ισθμός ήταν μακριά. Ο Αριστόμαχος ζήτησε από τον Όξυλο να τον οδηγήσει στην Πελοπόννησο. Ο Όξυλος δέχτηκε με αντάλλαγμα να του παραχωρηθεί η Ηλεία. Και έτσι ξεκίνησε ο εκστρατεία των Δωριέων εναντίον της Πελοποννήσου. 
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Όξυλου, οι Δωριείς κατασκεύασαν μικρές βάρκες και πέρασαν στην Πελοπόννησο από την Ναύπακτο και όχι από τον Ισθμό, όπως σχεδίαζαν αρχικά. Ο Όξυλος τους οδήγησε στην Λακωνία και στη Μεσσηνία μέσα από τα ορεινά μέρη της Αρκαδίας παρακάμπτοντας την Ηλεία, επειδή ήταν εύφορη και πλούσια και την εποφθαλμιούσε ο ίδιος. Στο τέλος απαίτησε το θρόνο της Ηλείας από τον Δίο. Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες λέγεται για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα είχε σταματήσει ο τέλεσή τους και ότι ο βασιλιάς της Ηλείας Ίφιτος, προκειμένου να επαναφέρει την ειρήνη σε μια περίοδο, που η Πελοπόννησος σπαράζονταν από πολέμους πήρε χρησμό από το μαντείο των Δελφών, που έλεγε ότι θα σταματήσουν τα δεινά μόνο όταν ξαναγίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Έτσι, επανήλθαν οι Ολυμπιακοί αγώνες, που τελέστηκαν κάθε τέσσερα χρόνια χωρίς διακοπή από την εποχή του Ιφίτου το 776 π.Χ. μέχρι το 393 μ.Χ., όπου ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μέγας Θεοδόσιος τους κατάργησε, επειδή ήταν θεσμός ειδωλολατρικός. Μαζί με τους Ολυμπιακούς αγώνες ο Ίφιτος κατάφερε να επιβάλει και την "εκεχειρία". Δηλαδή, λίγους μήνες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων και λίγους μήνες μετά, σταματούσαν οι εχθροπραξίες στον ελληνικό χώρο, για να μπορέσουν να μετακινηθούν οι αθλητές και οι συνοδοί τους προς και από την Ολυμπία, χωρίς να κινδυνεύουν. Η ανακωχή ήταν ιερή και αν, σπάνια, κάποια πόλη την παραβίαζε αντιμετώπιζε την περιφρόνηση των υπολοίπων και αναγκαζόταν να πληρώσει βαρύ πρόστιμο.
•
|
